اگر تا قبل از روی کار آمدن ترامپ، برجام به دست نمی‌آمد؟
گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین :
http://www.khabaronline.ir/detail/634204/World/diplomacy
پاسخ دکتر مانی محرابی عضو هیات علمی اندیشکده روابط بین الملل به نظرخواهی خبرآنلاین که پرسیده بود اگر تا قبل از روی کار آمدن ترامپ، برجام به دست نمی‌آمد اکنون چه وضعیتی داشتیم؟
نمی‌توان پاسخی دقیق برای این پرسش یافت زیرا در بعد مسائل بین الملل رخدادها پیرو منطق سببی نبوده و شاخصه‌های متعددی در وقوع آنها دخیل هستند، و از سوی دیگر چون برجام اساسا یک مسئله بین المللی است، وقایع داخلی پیرو آن نیز منوط به شرایط بین المللی حاصل برجام خواهند بود.
اما به طور ساده می‌توان گفت در بعد اقتصادی مهمترین مسئله این است که به دلیل تحریم‌ها علاوه بر اینکه فروش نفت ایران افزایش پیدا نمی‌کرد، چه بسا به واسطه تحریم‌های جدید کاهش نیز می یافت که تبعات منفی گسترده‌ای برای اقتصاد ملی ایران در پی داشت.
در بعد سیاست نیز یکی از شاخصه‌های قدرت ایران در سال‌های اخیر در عرصه بین الملل، از سر گیری مجدد روابط دیپلماتیک با قدرت‌های جهانی بود که در کنار شاخصه‌های نظامی، ایران را به قدرت تاثیرگذار در عرصه ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاورمیانه تبدیل کرده و این بازیابی مجدد روابط بین الملل محصول برجامی است که اگر به وقوع نمی‌پیوست احتمالا با توجه به گرایشات ایدئولوژیک و ناسیونالیستی ترامپ در جهت احیاء آمریکای قدرتمند و تمایل ذاتی وی به شکستن نظام بین الملل نه تنها در این روند خلل عظیمی ایجاد می‌شد، بلکه نبود حمایت‌های چندجانبه بین المللی مبتنی بر برجام از ایران، دست وی را برای فشار حداکثری و نامعقول بر ایران نیز باز می‌گذاشت.